Firmaların faaliyette bulundukları alanların tefrişinde ve dekorasyonunda çeşitli sanat eserlerinin kullanılması oldukça yaygın bir uygulamadır. Bu eserlere örnek olarak tablolar, heykeller, resimler, ve mermer süslemeleri gösterilebilir. Bu yaygın uygulamaya rağmen bu eserler için yapılan ödemelerin şirket kayıtlarında nasıl yer alacağı ve ödemelerin gider niteliği taşıyıp taşımadığı hala tartışma konusudur.

Ä°stanbul Defterdarlığı tarafından verilen bir özelge de; "Sanat eserlerinin iÅŸletmenin faaliyeti ile ilgili olarak kullanılması ve bu nedenle yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması söz konusu olmayacağından bunlar için amortisman ayrılması mümkün deÄŸildir. DiÄŸer taraftan, sanat eserleri alımı için yapılan harcamanın, iÅŸletme faaliyetiyle ilgili olmadığından, gider olarak yazılması da mümkün bulunmamaktadır." ÅŸeklinde görüş bildirmiÅŸtir.(1) Danıştay’a yansıyan bir uyuÅŸmazlıkta ise, Danıştay Dördüncü Dairesi tarafından "Bankaya alınan tablonun amortismana tabi tutulmak suretiyle gider yazılması mümkündür." "ÅŸeklinde karar verilmiÅŸtir.

Söz konusu Özelge ve Danıştay kararından da, anlaşılacağı üzere idare ve yargı bu konuda farklı düşüncelere sahiptir. Bu tartışmanın sonuçlandırılabilmesi için öncelikle sanat eseri ve tefriÅŸ objelerini birbirinden ayrılması gerekmektedir. Bu nokta da bizi sanat eseri kavramından ne anlaşılması gerektiÄŸine götürecektir. Basit tanımlarına gidecek olursak ; sanat eseri sanatçı tarafından bir estetik tavır sonucu oluÅŸan bir eserdir. Her sanat eserinin bu nedenle estetik deÄŸeri vardır. Çünkü sanatçının kendine özgü duyguları, heyecanları, hayal gücü ve yetenekleri eserinde birleÅŸmiÅŸtir.[1] Sanat eserinin en önemli özelliÄŸi tek olmasıdır. Çünkü sanatçı eserini oluÅŸtururken oluÅŸan duyguları ve hayal gücünü bir kez daha aynen yaÅŸayamaz. Bir ürünün sanat eseri olarak belirlenmesinde üç temel öğe etkendir. Bunlar, estetik süje (sanatçı) , estetik obje (sanatçının sanat eserine dönüştürmek istediÄŸi her ÅŸey) ve estetik yargıdır (sanat eseri hakkında ortaya konan beÄŸeni deÄŸeri, yani güzel ya da güzel olmamayı belirten yargı.).

Bu nedenle öncelikle iÅŸletmelerde satın alınan ÅŸeyin sanat eseri olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir. Åžayet satın alınan ÅŸey yukarıda tanımlamasını yaptığımız sanat eseri kavramına giriyorsa bu ÅŸey iÅŸletmenin faaliyeti ile ilgili olarak kullanılması ve bu nedenle yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması söz konusu olmayacağından bunlar için amortisman ayrılması mümkün deÄŸildir. Yapılan ödemeler gider de yazılamaz. Ancak bu ödemeler sonucu elde edilen varlıklar deÄŸer kaybına deÄŸil artışına tabi olabilecek bir nesnedir. Bu nedenle bu satın alınan ürünlerin aktifleÅŸtirilmesi gerekmektedir. Bu noktada karşımıza alınan ÅŸeylerin aktifte hangi hesap altında takip edileceÄŸi sorunu gündeme gelecektir. DeÄŸer kaybına uÄŸramayan aksine deÄŸer artışına konu olacak sanat eserleri maddi bir varlıktır. Bu açıdan birincisi diÄŸer stoklarda takip edilebilir. Ä°kincisi ise maddi duran varlıklarda takip edilebilir. Ancak amortismana tabi tutulamaz. 

İşletmelerin tefrişinde kullanılan fakat yukarıda bahsettiğimiz niteliklere sahip olmadığı için sanat eseri kavramına girmeyen fabrikasyon veya sıradan tablolar, biblolar, heykeller, duvar üzerine yaptırılan resimler ve benzerleri için yapılan harcamalar tutarına bağlı olarak direkt gider yazılabilir veya aktifleştirilerek amortisman yolu ile itfa edilir. Burada önemli nokta yapılan harcamaların işletmenin büyüklüğü ile mütenasip ve işletmenin faaliyet konusuna uygun tefriş harcamaları olması gerektiğidir. Her ne kadar bu ürünler için genel olarak sanat eseri kavramı kullanılsa da bunlar gerçekte tefriş malzemeleridir. Yıpranmaya ve değer kaybına neden olabilecek varlıklardır.

5024 sayılı Kanun’un 3. maddesi ile VUK’un 315’inci maddesinde yapılan deÄŸiÅŸiklik ile amortismana tabi iktisadi kıymetler için amortisman oranlarını Maliye Bakanlığı’nın tespit edeceÄŸi hükme baÄŸlanmıştır. Maliye Bakanlığı 333 ve 339 Sayılı VUK Genel TebliÄŸleri ile amortismana tabi kıymetler için ayrılacak amortisman oranlarını belirlemiÅŸtir. Genel TebliÄŸlerdeki listelerde herhangi bir sınıflamada yer almayan amortismana tabi iktisadi kıymetlere uygulanacak amortisman oranları için mükelleflerin müracaatları üzerine Bakanlıkça belirlenecek süre ve oranlar üzerinden amortisman ayrılabilecektir.  

[1] Sanat eseri nedir?  https://nenedir.com.tr/sanat-eseri-nedir/